ایرانخودرو
سایپا
هیوندای
کیا
پارس خودرو
ام وی ام
تویوتا
چری
رنو
پژو
سیتروئن
مرسدس بنز
روغن‌موتور یکی از مواردی بوده که در عملکرد بهتر خودرو الزامی است. این ماده متشکل از یک‌پایه نفتی و ماده افزودنی است. البته افزودنی نقش اساسی در کیفیت کلی روغن‌موتور داشته و امروزه با انواع مختلفی در بازار تولید می‌گردد.
صاحبان خودرو باید روغن‌موتور مناسبی را هماهنگ با مشخصات فنی خودرو خود انتخاب نمایند. با تعویض به‌موقع روغن‌موتور به روان کاری قطعات خودرو، خنک‌سازی موتور و به‌طورکلی بهینه‌سازی کارکرد موتور کمک کرده و جلوی بسیاری از مشکلات گرفته خواهد شد.
از عوامل مهمی که مصرف‌کنندگان و خریداران روغن‌موتور باید به آن توجه کنند شیوه تولید روغن‌موتور انتخابی و زمان روغن‌موتور خودرو است. در دفترچه راهنمای خودرو و آینه تاشو برقی پژو پرشیا زمان طلائی برای تعویض روغن خودرو مشخص‌شده، مطمئناً با عملکرد به دستورات آن می‌توان در بالا بردن عمر مفید خودرو و قطعات آن کمک کرد.
چرا تعویض روغن‌موتور خودرو مهم است؟
به‌هرحال هر چیزی که مورد مصرف قرار بگیرد روزی منقضی می‌شود. روغن‌موتور نیز یکی از این محصولات مصرفی بوده که تاریخ مشخص برای اتمام کارکرد دارد و مانند دوربین 360 درجه خودرو نیست که تاریخ مشخصی ندارد. صاحبان تمامی وسایل نقلیه که از روغن‌موتور استفاده می‌کنند باید پس از گذشت مدت معنی به تعویض روغن وسیله خود بپردازند.
البته زمان تعویض روغن‌موتور نشانه‌هایی دارد که با مشاهده هرکدام از آن‌ها باید این کار انجام شود. اکثر افراد با یک سرویس‌کار خبره که تعویض‌روغنی انجام می‌دهد هماهنگ شده و در وقت مشخصی برای تعویض روغن وسیله نقلیه خود مراجعه می‌کنند.
کار اصلی روغن‌موتور خنک‌سازی، پاک‌سازی، آب‌بندی و روان‌سازی است و طبیعی بوده که بعد از چند مدت کثیف شده و از حالت عادی خود غلیظ‌تر شود و بنابراین نیاز به تعویض دارد. درصورتی‌که با همان غلظت و کثیفی به کار خود ادامه دهد هیچ‌کدام از وظایف اصلی خود را نمی‌تواند به‌درستی انجام دهد. همچنین پیش‌آمده که باعث خرابی و نقص موتور هم شده باشد.
چه زمانی باید برای تعویض روغن‌موتور اقدام کنیم؟
ازنظر کارشناسان اصولاً زمان تعویض روغن‌موتور بعد از طی مسیر 5000 کیلومتری یا بعد از گذشت 3 ماه باید انجام بگیرد. البته همه این شرایط به نوع ساخت موتور، مدل خودرو، نوع رانندگی و مراقبت‌ها و نگهداری درست و درنهایت نوع روغن‌موتور مصرفی بستگی دارد.
به همین دلیل بعضی رانندگان موقع مناسب تعویض روغن خودرو خود را بعد از 12000 کیلومتر می‌دانند یا بعد از 6 ماه اقدام به این کار خواهند نمود. از طرفی موتورهای توربوشارژ زودتر از باقی موتورها باید تعویض روغن انجام شود. همچنین خودروهای دیزلی نسبت به موتور خودرو بنزینی در مدت‌زمان بیشتری نیاز به تعویض روغن دارند.
البته بهترین زمان تعویض روغن خودروی شما زمانی است که در دفترچه راهنمای خودرو نوشته شده است. توجه به نشانه‌های هشدار از طرف خودرو نیز الزامی است، البته گاهی ممکن است منشأ این نشانه‌ها فرسوده‌شدن روغن نباشد. این نشانه‌ها عبارت است از:
- زمانی که خودرو شما در هنگام روشن شدن صدای تیک‌تاک بدهد.
- دور موتور بالا در حالت درجا زدن.
- کم شدن شتاب خودرو نسبت به حالت عادی.
- شنیدن صدای ضربات پی‌درپی از موتور خودرو.
- روشن شدن چراغ چک
البته باید بیان داشت که کارشناسان امر شرایطی را به‌عنوان شرایط سخت بیان داشته‌اند که در تعیین بهترین زمان برای تعویض روغن اهمیت داشته و باید در نظر گرفته شود. این شرایط راندمان کاری قطعات موتور خودرو را کاهش داده و موجب فرسوده‌شدن زودتر قطعات خواهد شد.
بنابراین بهتر ست برای کارایی بهتر با احتساب این شرایط زمان تعویض روغن‌موتور تعیین شود. شرایط سخت عبارت است از:
- رانندگی بیشتر از توان خودرو
- رانندگی همیشگی با سرعت بسیار بالا
- رانندگی با سرعت زیر سی کیلومتر
- رانندگی مداوم در مسیرهای شلوغ
- رانندگی همیشگی در مسیرهای پردست‌انداز
- رانندگی در مناطق خیلی سرد یا خیلی گرم
- رانندگی همیشگی در مسیرهای پر گردوغبار
- رانندگی در مناطق پر رطوبت
- استارت و در جا کار کردن خودرو در مدت‌زمان زیاد
- خودروهای حامل بار سنگین و یدک‌کش‌ها
نحوه و مراحل تخلیه و تعویض روغن‌موتور
گاهی پیش می‌آید که صاحب یا راننده خودرو خود به تعویض روغن اقدام نماید. این کار مشکلی ندارد اما نکاتی را باید به‌طور اصولی رعایت نمود. در این قسمت به بیان این نکات خواهیم پرداخت. البته لازم به ذکر است که در هر شرایطی بهتر است این کار را به تعویض‌روغنی مجرب و متخصص سپرد.
- تخلیه و تعویض روغن‌موتور در پارکینگی که فضای کاملاً بسته است نباید انجام شود.
- در حین کار از دستکش ایمنی استفاده نمایید.
- حواستان به نوع باز کردن درپوش باک روغن‌موتور باشد.ابتدا باید درپوش را از بالا بازنمود تا تخلیه در بهترین حالت انجام شود.
- یکی از دلایلی که ترجیحاً بهتر است تعویض روغن خودرو را ب تعویض‌روغنی سپرد استفاده از جک خودرو است. چراکه احتمال ایجاد خطرهای جانبی دارد. برای این کار باید جک خودرو زده‌شده تا به کارتل دسترسی پیدا کنید چون در برخی از خودروها باید به سینی زیر موتور هم باز شود.
- ظرف مناسبی را زیر محفظه کارتل قرار داده تا از پخش روغن در کف مکان جلوگیری شود. با این کار روغن‌موتور تخلیه‌شده به‌راحتی جمع‌آوری خواهد شد.
- با استفاده از آچار بوکس پیچ کارتل را باز نمایید.
- بعد از تخلیه روغن‌موتور یک‌بار جک را به حالت بسته قرا دهید تا از تخلیه تمامی روغن‌موتور مطمئن شوید.
- اکثر اوقات بعد از تخلیه روغن‌موتور باید فیلتر نیز عوض شود. البته سخت‌ترین کار از مراحل تعویض روغن‌موتور همین بخش بوده چون دسترسی به فیلتر و باز و بسته کردن آن برای هر خودرو قلق خاصی دارد.
- بعد از باز کردن فیلتر قبلی، فیلتر جدید کاملاً بازبینی شود چراکه ممکن است خوردگی یا سابیدگی داشته باشد. سپس واشر دور فیلتر باید کاملاً چرب شود.
- بعد از نصب درست فیلتر جدید، پیچ کارتل بسته می‌شود. البته باید دقت شود که این کار نیز به‌درستی انجام گیرد. البته یادتان نرود که پیچ کارتل یک‌بارمصرف بوده و بعد از هر بار باز کرد مجدد باید از یک پیچ دیگر استفاده شود. ممکن است بعد از بستن پیچ متوجه نشتی روغن شوید. دلیل آن هرز شدن شیارهای کارتل است. چراکه کارتل از جنس آلومینیوم بوده، درعین‌حال جنس پیچ کارتل فولادی است، درنتیجه بعد از چند بار فشار دادن و باز و بسته کردن ممکن است شیارها خورده شده باشند.
- روغن‌موتورهای کهنه و آلوده‌شده برای محیط زیست بسیار مضر است بنابراین از ریخت آن در راه فاضلاب یا محیط‌زیست خودداری کنید. بهترین کار ریختن آن در قوطی روغن‌موتور و سپردن آن به تعویض‌روغنی است.
- بعد از اتمام کار تعویض روغن و جمع‌وجور کردن وسایل، خودرو را روشن کنید. حواستان به چراغ چک باشد. درصورتی‌که روشن شود به‌منزله ایجاد یک مشکل در تعویض روغن‌موتور است.
نحوه اضافه کردن روغن‌موتور به خودرو
برخی مواقع به دلایل مختلف سطح روغن‌موتور کاهش می‌یابد، در این زمان باید کمی به روغن‌موتور اضافه شود. برای اضافه کردن روغن‌موتور باید مراحل زیر را به ترتیب طی نمود.
- خودرو را در سطح کاملاً مسطح قرار دهید.
- موتور خودرو باید حدود 15 دقیق کار کند و دمای آن به حد نرمال برسد.
- سپس موتور خاموش شده و اجازه دهید تا موتور به قسمت کارتل بازگردد.
- میله روغن که به‌اصطلاح به آن گیج روغن میگویند را یک‌بار بالا کشیده، تمیز کنید و مجدد در جای خود قرار دهید.
- مجدد میله را بیرون آورید و سطح روغن را مشاهده و اندازه‌گیری نمایید. این اندازه‌گیری با کمک نوشته‌های روی میله انجام می‌شود. روی برخی از میله‌ها علامت L و F قرار دارد و روی میله برخی از خودروها علامت MAX و MIN حک شده است.
- یادتان باشد هنگام اضافه کردن روغن میله بیرون نباشد و به‌درستی در جای خود قرار داشته باشد.
- بعد از اتمام کار مجدداً موتور خودرو روشن شود تا دمای آن به حد نرمال برسد. بعد از چند دقیقه ماشین را خاموش کنید و سطح روغن را به ترتیب چک نمایید. سطح روغن باید به‌اندازه علامت MAX باشد.
نکات مهمی که هنگامی تعویض روغن‌موتور باید در نظر بگیرید.
در زمان تعویض روغن‌موتور باید در ابتدا به سه نکته توجه نمود. کاهش سطح روغن‌موتور که نشان‌دهنده روغن‌موتور تقلبی یا روغن‌ریزی است. تغییرات ایجادشده در رنگ روغن ممکن است بسیار خطرناک و مشکل‌آفرین باشد.
تیره شدن رنگ روغن نشانه جذب رسوب‌ها و دودهای ناشی از بد سوختن روغن است. چسبندگی روغن‌موتور عادی بوده، اما بیش‌ازحد تعادل باعث بروز مشکلاتی خواهد شد. بعد از بررسی این موارد باید به ترتیب به موارد زیر دقت نمایید.
- ترجیحاً سعی کنید تعویض روغن‌موتور خودرو خود را به تعویض‌روغنی‌های مجرب و متخصص یا نمایندگی مجاز بسپارید.
- هنگام تخلیه و تعویض روغن باید فیلتر روغن‌موتور و پیچ کارتل هم تعویض شود.
- از دو نوع روغن‌موتور مختلف به‌طور هم‌زمان استفاده نشود.
- حتماً از دستکش ایمنی کار استفاده شود. چراکه تماس روغن کهنه به مدت طولانی باعث بثورات و مشکلات پوستی می‌شود. یادتان باشد درهرصورت بعد از کار دستتان را با آب و صابون بشویید و لباس‌هایتان را تعویض نمایید.
- زمان تعویض‌روغنی‌های معدنی و صنعتی با هم متفاوت بوده و باید در تاریخ آن دقت نمود.
- هیچ‌گاه برای تعویض روغن‌موتور بلافاصله بعد از خاموش شدن اقدام نکنید. ماشین حداکثر باید حدود 30 دقیقه خاموش باشد. بعد از کاهش دمای موتور به حد نرمال اقدام نمایید.
- یادتان باشد قیمت بالای روغن‌موتور لزوماً نشان‌دهنده کیفیت عالی آن نخواهد بود.
- بیش‌ازحد استاندارد روغن‌موتور اضافه نکنید.
- برای اضافه کردن افزودنی حتماً با افراد مجرب و متخصص در این زمینه مشورت کنید. ممکن است افزودنی مدنظر شما با روغن خودرو شما هماهنگی نداشته باشد.
- تعویض روغن از کارتل تقریباً تمامی آلودگی‌ها و رسوبات را از بین می‌برد بنابراین تا حد امکان از همین طریق به تعویض بپردازید.
- همیشه متناسب با کارایی موتوری خودرو روغن‌موتور مناسب را انتخاب کرده و استفاده نمایید.
- همیشه بعد از تعویض روغن اجازه دهید حدود 30 ثانیه موتور در جا کار کند
- همیشه قبل از دقیقه نود و رسیدن به حداکثر کارایی به تعویض روغن‌اقدام نمایید.
انواع روغن‌های موتور
می‌توان ازلحاظ مختلف مانند شیوه تولیدی، ازلحاظ ویسکوزیته، گرانروی و کیفیت و کاربری به انواع مختلفی تقسیم کرد. در این قسمت به بیان برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت:
روغن‌موتور را می‌توان بر اساس شیوه تولیدی به سه گروه سنتتیک، نیمه سنتتیک و معمولی تقسیم نمود.
روغن‌موتور نوع سنتینک: این نوع را می‌توان از باکیفیت‌ترین شیوه تولیدی روغن‌موتورها دانست چراکه تمامی روند کار تولید در آزمایشگاه‌های مجهز و زیر نظر کارشناسان مجرب و متخصص انجام می‌گیرد. این روغن‌موتورها کاملاً با فناوری‌های جدید ساخت خودرو هماهنگی و سازگاری دارند.روغن‌موتور نوع سنتیک به دلیل کیفیت بالا و ویسکوزینه بودن به نسبت از قیمت بالاتری برخوردار خواهد بود.
روغن‌موتور نوع مینرال: این شیوه تولیدی همان روغن‌های معمولی بوده که با تلفیق و ترکیب چند روغن تولید می‌شود. پایه این روغن نفت خام و چند ماده افزودنی بوده که با چند دستگاه تکنولوژی معمولی تولید می‌گردد. اصولاً از این روغن‌ها برای مدل‌های قدیمی‌تر ماشین‌ها استفاده می‌شود.
روغن نیمه سنتینک: برای تولید این روغن تلفیقی از دو روغن مینرال و سنتینک استفاده می‌شود. در حقیقت پایه این روغن نفت خام و روغن مصنوعی بوده و طبق آمار از پرفروش‌ترین نوع روغن‌موتور در بازار است.
یکی دیگر از تقسیم‌بندی روغن‌موتورها بر اساس کیفیت و کاربری است. در این تقسیم‌بندی از شاخص API استفاده می‌شود. امروزه API شاخصی برای اندازه‌گیری کیفیت انواع روغن‌موتور در سطح بین‌المللی مورداستفاده قرار گرفته است. تولیدکنندگان در سطح جهان روغن‌موتورها را با کیفیت و کاربرد متفاوتی تولید می‌کنند برای تشخیص روغن مخصوص موتور خودرو بهتر است از این شاخص نیز استفاده شود.
تشخیص روغن‌موتور اصل و تقلبی
برای تشخیص روغن‌موتور فیک یا تقلبی از اصل آن باید به مواردی چون رنگ، بو، کیفیت، بافت، برند و بسته‌بندی آن توجه نمود. البته بهتر است این کار با مشورت افراد اهل‌فن و متخصص انجام شود. باید آگاه بود که روغن‌موتور اصلی دارای خواص فیزیکی و شیمیایی خاصی است. در حین استفاده از روغن موتور فشارهای عملیاتی متعددی ایجاد می‌کند که بر توانایی طولانی‌مدت روغن برای عملکرد در بهترین حالت تأثیر منفی می‌گذارد. ماندگاری طولانی‌مدت روغن به محیط و نحوه استفاده از وسیله نقلیه بستگی دارد. بنابراین، انتخاب روغن‌موتور برای برآوردن نیازها و شرایط خاص، مستلزم آگاهی از چندین ویژگی مهم روغن، ازجمله ویسکوزیته است که در حین استفاده، اغلب مهم‌ترین آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. وظیفه اصلی روغن در موتور کاهش سایش قطعات درنتیجه اصطکاک آن‌ها بر روی یکدیگر است. اما انتخاب روغن نامناسب برعکس باعث سایش و آسیب بیشتر موتور می‌شود. زیرا روغن بی‌کیفیت ویسکوزیته کمتری دارد که باعث افزایش اصطکاک قطعات موتور و درنهایت آسیب بیشتر می‌شود.
ابزار لازم برای تعویض روغن‌موتور
برای تعویض امکاناتی چون دستکش کار ایمنی، آچار بوکس یا فیلتر، فیلتر روغن جدید، ظرف مناسب برای تخلیه روغن، پیچ نو کارتل، جک، قیف مناسب و واشر نیاز است. البته این موارد درصورتی‌که بوده که شما بخواهید خودتان به تخلیه و تعویض روغن‌موتور اقدام کنید.
عوامل مؤثر در مدت‌زمان کارکرد روغن‌موتور
روغن‌موتور نقش مهمی در عملکرد موتور و مانیتور ساینا و کوییک دارد.هدف روغن‌موتور روان کاری قسمت‌های مختلف موتور برای جلوگیری از اصطکاک و اتلاف نیرو است.بنابراین بهتر است در زمان‌های مشخص کارکرد روغن‌موتور به تعویض آن اقدام نمود. اصولاً عواملی به‌عنوان شرایط خاص ازنظر کارشناسان خبره در این زمینه بیان‌شده که در صورت وجود این عوامل و شرایط کارکرد و عمر مفید روغن‌موتور تغییر خواهد کرد.
ازجمله این عوامل تأثیرگذار عبارت است از:
- کیفیت، کارایی و نوع روغن‌موتور
- کیفیت فیلتر
- تعویض به‌موقع تمامی جزئیات و قطعات
- رفع به‌موقع ایرادات موتور
- کیفیت سوخت مصرفی و نوع احتراق آن
- شرایط رجوی کارکرد خودرو
- شرایط کاری موتورهای خودرو مانند سرعت رانندگی، دست‌اندازها، ترافیک سنگین و وزن بار